Για τον πόλεμο στη Συρία

Όπως αναφέρει η Αγγελική Ζιάκα στη χρήσιμη  μελέτη της για το σιιτικό Ισλάμ, την ιστορικότητα του καθώς και για τις κοινωνικές και πολιτικές του εκφάνσεις: «Η Συρία έχει ιδιαίτερη γεωστρατηγική και γεωπολιτική σημασία, διότι βρίσκεται μεταξύ Μεσογείου και Μεσοποταμίας, Τουρκίας, Παλαιστίνης και Ισραήλ. Σε σύνολο 17 εκατομμυρίων κατοίκων (σ.σ: το βιβλίο της εκδόθηκε το 2004) το 87% είναι μουσουλμάνοι (14.790.000), από τους οποίους το 69% (11.730.000) είναι σουνίτες, το 15% Αλαουϊτες, (2.500.000) και το 3% (510.000) Δρούζοι. Το υπόλοιπο 13% είναι χριστιανοί από τους οποίους το 7% ανήκει στην ορθόδοξη εκκλησία του πρεσβυγενούς Πατριαρχείου Αντιοχείας, το 4% στην αρμενική εκκλησία και το 2% στην ορθόδοξη εκκλησία των Σύρων». Αναφερόμενη στην ιστορική παρουσία του Μπααθικού καθεστώτος αναφέρει: «Το καθεστώς της χώρας είναι μονοκομματικό. Όλες οι εξουσίες, κρατικές, κομματικές και στρατιωτικές βρίσκονται στα χέρια του προέδρου του κόμματος του Μπάαθ και ουσιαστικά στα χέρια των Αλαουϊτών, ενώ η πλειονότητα του σουννιτικού πληθυσμού έχει υποδεέστερη εκπροσώπηση, γεγονός το οποίο δημιουργεί εντάσεις μεταξύ σουννιτών και Αλαουϊτών». Δεν πρέπει να αναγνώσουμε στατικά και αναγωγιστικά τις σύνθετες κοινωνικές και πολιτικές διεργασίες που επιτελούνται στη Συρία, καθότι, το ‘μονολιθικό’ Αλαουϊτικο κοινωνικό  μπλοκ που αναφέρει η συγγραφέας, ‘αίρεται’ ενώπιον της στρατιωτικής δια-πάλης που διεξάγει το Συριακό κράτος εναντίον του ‘Ισλαμικού Κράτους’, παράγοντας μίας εκ νέου λαϊκής του νομιμοποίησης πάνω στον άξονα της αντιμετώπισης της ορατής και μεγάλης ‘Ισλαμιστικής, τρομοκρατικής απειλής’, προσεγγίζοντας και τις Σουνιτικές ομάδες.  Οι κοινωνικές συμμαχίες που συγκροτούνται στη Συρία  δύνανται να υπερβούν το εθνο-θρησκευτικό πλαίσιο.  Βλέπε σχετικά, Ζιάκα Αγγελική, ‘Το σιιτικό Ισλάμ. Οι κοινωνικές και πολιτικές του προεκτάσεις στη Μέση Ανατολή’, Εκδόσεις Κορνηλία Σφακιανάκη, Θεσσαλονίκη, 2004, σελ. 21-23.

Βλέπε σχετικά, Rogers Paul, ‘Πόλεμοι της Συρίας: οι νέες δυναμικές’, Αναδημοσίευση από Pass-World, 19/02/2018, http://pass-world.gr/polemoi-tis-syrias-oi-nees-dynamikes/.

Το Μπααθικό καθεστώς του προέδρου Άσαντ, ρέπει προς την αξίωση του Συριακού ‘σωτηριολογικού’ καθεστώτος, ασκώντας πολιτικές μίας διαρκούς πολεμικής προετοιμασίας (εγγράφοντας πολιτικές μαζικής άσκησης βίας), και  ενός αυταρχισμού έκτασης. Σημαντικό στοιχείο της δράσης του, καθίστανται η κοινωνική-πολιτική-ιδεολογική του επιρροή, ιδίως σε μεγάλα αστικά κέντρα (κοινωνικά-ιστορικά μπλοκ δυνάμεων), καθώς και η δυνατότητα ανανέωσης των ενόπλων δυνάμεων της Συρίας, παρά την ‘αιμορραγία’ του ανθρώπινου δυναμικού της χώρας.

H σιιτική  οργάνωση της  Xεζμπολάχ, υπό τον σεΐχη Χάσαν Νασράλα,  ασκεί τις λειτουργίες ενός πολιτικού αταβισμού με δεσπόζουσα αναφορά τον πόλεμο του 2006 και την έκφραση της μείζονος αντίθεσης-αντίστασης προς το Ισραήλ, (ανάδυση ενός ‘υπόγειου’ αντισημιτισμού με αφορμή αυτόν τον πόλεμο), συναρθρώνει τον λεκτικό και μη ριζοσπαστισμό με την διαρκώς παρούσα ‘εξιδανικευτική’ παρουσία της ίδιας της οργάνωσης, αντλώντας κοινωνική-λαϊκή νομιμοποίηση από την αλληλεγγύη των δικτύων, και τείνοντας προς την δόμηση μίας λογοθετικότητας η οποία προτάσσει την αναγκαιότητα υπεράσπισης της συμβολοποιημένης ‘ιερότητας’: αίμα, πατρίδα, κοινότητα. Με έναν ιδιαίτερο τρόπο, ο πόλεμος στη Συρία, δεικνύει προς την κατεύθυνση του Ισραήλ. Η παρέμβαση της Χεζμπολάχ στο Συριακό μέτωπο τελείται με όρους οργανωμένης ημι-κρατικότητας, εγγράφοντας και διευρύνοντας την τομή με το ριζοσπαστικό, σουνιτικό, Ουαχαμπιτικό  Ισλάμ, με την τροπικότητα έκφρασης και πολιτικής οργάνωσης  που το προσδίδει η οργάνωση του ‘Ισλαμικού Κράτους’.

Η Ρωσία έχει σημαντικές απώλειες ανθρώπινων ζωών στη Συρία, αναφέρει ο Paul Rogers. Rogers Paul…ό.π.

Οι αντικαθεστωτικές ένοπλες και πολιτικές δυνάμεις, έχουν απωλέσει τμήμα της κοινωνικής τους νομιμοποίησης, ως αποτέλεσμα της ανομοιογένειας και της πανσπερμίας απόψεων, της απουσίας ενός συνεκτικού πολιτικού ‘οράματος’ για το ‘τώρα’ και για την επόμενη ημέρα,  καθώς και της άμεσης κίνησης προς την επιλογή και την κλιμάκωση της ‘στρατιωτικοποίησης’ του κοινωνικού-πολιτικού γίγνεσθαι στη χώρα, μετά από την εκδήλωση των πρώτων διαδηλώσεων τον Μάρτιο του 2011. Δια-φαίνεται ότι η μαζική ‘προσφυγοποίηση’ ολόκληρων κοινωνικών-πληθυσμιακών ομάδων της χώρας, έβλαψε κατά κύριο λόγο τις αντιπολιτευόμενες δυνάμεις. Και ετεροπροσδιοριζόμενες εξωτερικά, οι ένοπλες αντικαθεστωτικές ομάδες, (ο ‘Ελεύθερος Συριακός Στρατός’ και τα δίκτυα του) δεν τείνουν προς την κοινωνική γείωση.

Το Κατάρ και η Σαουδική Αραβία (ιδίως η δεύτερη) προβάλλοντας και διαμεσολαβώντας την εικόνα της μοναδικής, Σουνιτικής,  ‘Αραβικότητας’ που ‘απειλείται’ από το ‘αλλόθρησκο’ Μπααθικό καθεστώς, ενίσχυσαν υλικά και στρατιωτικά αντικαθεστωτικές οργανώσεις στη Συρία, αξιώνοντας και την πολιτική τους ‘εμβάπτιση’. Το Καταριανό τηλεοπτικό δίκτυο ‘AL Jazeera’ έφερε την ‘κινησιολογία’ του ‘τηλεοπτικοποιημένου’ πολέμου, δημιουργώντας συναισθηματικές εικόνες, δυνητικά και μη, συνειρμικές, οικειοποιούμενο συνάμα τον ανθρωπιστικό δείκτη του ‘αρνητικοποιημένου’, προς το Μπααθικό καθεστώς, ακτιβισμού.

Η γεωπολιτική σημαντικότητα της Τουρκίας (και με βάση τα γεγονότα των τελευταίων χρόνων), έχει αυξηθεί περαιτέρω, μετά από την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης το 1989.  Τοποθετούμενη ενάντια στο Μπααθικό καθεστώς, την ίδια στιγμή ασκώντας την πολιτική της εμπρόθετης διπλωματίας, επιδιώκει το άνοιγμα της προς τμήματα του Συριακού κρατικού μηχανισμού, με άξονα τις εξελίξεις στην Κουρδική Βόρεια Συρία και την επόμενη μέρα της χώρας.  Υπό το πρίσμα ενός ιδιαίτερου ‘ριζοσπαστικού αταβισμού’ η Τουρκία, τοποθετούμενη μεταξύ των μείζονων δυνάμεων που δρουν στη Συρία και στην ευρύτερη περιοχή, επιδιώκει, στρατηγικά να αναδείξει και να διευρύνει περαιτέρω τις αντιθέσεις-αντιφάσεις που ενσκήπτουν διαρκώς, κινούμενη πάνω στον άξονα αυτού που θα αποκαλούσαμε ως ‘συμβολοποιημένο υπόδειγμα’: την ανά-κληση και την συγχρονική έκφρασης της Οθωμανικής ισχύος και ταυτόχρονα καταλλαγής. Διεθνοποιώντας εντατικά την εξωτερική της πολιτική, η Τουρκία διεκδικεί τον ‘δικό’ της χώρο δράσης με στρατηγικούς άξονες την Κύπρο και τις εξελίξεις στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ) της Κύπρου, και την Συρία. Ο αντι-κουρδισμός αποτελεί συστατικό στοιχείο της εξωτερικής της πολιτικής.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, υπό την προεδρία του Ντόναλντ Τραμπ επαναπροσδιορίζουν τα όρια των συμμαχιών τους στην περιοχή, κινούμενες προς την επανεργοποίηση του στρατηγικού άξονα ΗΠΑ-Ισραήλ, κίνηση που συμβολοποιείται στην Αμερικάνικη απόφαση για μεταφορά της πρωτεύουσας της χώρας από το Τελ Αβίβ στην Ιερουσαλήμ.

Οι σημερινοί ιμπεριαλιστικοί ανταγωνισμοί διεκδικούν διαρκώς τον χώρο τους.

Έχουμε αναφερθεί εκτενώς στην ευρύτερη παρουσία της οργάνωσης του ‘Ισλαμικού Κράτους’ στη Συρία και στο Ιράκ. Βλέπε ενδεικτικά, Ανδρονίδης Σίμος, ‘Για τη μάχη της Μοσούλης και για το ‘Ισλαμικό Κράτος’, Pass-World, 25/11/2016, http://pass-world.gr/gia-ti-maxi-tis-mosoulis-kai-to-islamiko-kratos/.

Ο Jacques Derrida, αναφερόμενος στο φιλοσοφικό πράττειν του Γερμανού φιλοσόφου Martin Heidegger, επισημαίνει την αξία Χαϊντεγγεριανή αξία μεταξύ δύο αντιθέτων, αντίθετα-αντιθέσεις (Walten: κυριάρχηση & Gewalt: βία και αρχή), που συναρθρώνονται πάνω στον άξονα της θεϊκής-πολιτικής αντιδικίας. Ο Derrida, στην ερμηνεία του Χαϊντεγγεριανού πλαισίου, τονίζει: «Η σύγκρουση (Kampf) είναι η φύσις  στο βαθμό που εγκαθιδρύει (δεν αντιτίθεται προς τον νόμον), αλλά επίσης στο βαθμό που διαφυλάσσει αυτό που εγκαθιδρύει. Η φύσις ήταν η αρχέγονη ανάδυση της ισχύος (force), της δύναμης-εξουσίας ή της βίας, του Gewalten des Waltenden, το φαίνεσθαι με τη μείζονα σημασία της επιφανείας (epiphanie)  του κόσμου». Η σύγκρουση στη Συρία, η έγκληση μίας βίας ενώπιον και προς ‘αυτούς’, φέρει τις επάλληλες σημάνσεις της ‘αρχής’ (η διττή σημασία της Γερμανικής λέξης Gewalt), ήτοι της εξουσίας ως ανάδυση, ως έκφραση και ως μερισματική ισχύ. Παραπέμποντας στη Ντερριντιανή αναλυτική πάνω στη Χαϊντεγγεριανή φιλοσοφία, τονίζουμε την σημασία αυτού που φέρεται ως ‘σύγκρουση’ και ‘φύσις’ της σύγκρουσης’ με τα ‘όπλα’ και τη φιλοσοφία του ‘Δικαίου’ και της μερισματικής ‘Δικαιοκρατίας’: η ‘σύγκρουση’ είναι ‘φύσις’ και «στο βαθμό που διαφυλάσσει αυτό που εγκαθιδρύει», επιστρατεύοντας και ανα-καλώντας την ίδια την εγκαθίδρυση ως συμβολική ‘τάξη’. Βλέπε σχετικά, Derrida Jacques, ‘Ισχύς Νόμου’, Μετάφραση-Σημειώσεις-Επίμετρο: Μπιτσώρης Βαγγέλης, Εκδόσεις Πατάκη, Αθήνα, 2015, σελ. 20-21. Στα Χαϊντεγγεριανά συμφραζόμενα, ‘Recht ist Streit, (‘Δίκαιο είναι σύγκρουση’). Το ιδιαίτερο ‘δίκαιο της σύγκρουσης’ αναπαράγεται στη Συρία. Η ‘δικαιοκρατική φύσις’ επιστρέφει ως διαρκής λόγος.

Για τις διαστάσεις του οικονομικού-ενεργειακού ‘παιγνίου’ στη Συρία, βλέπε σχετικά, ‘Το «κουβάρι» της Συρίας: όλοι εναντίον όλων για την ενεργειακή «πίτα», TVXS, 25/02/2018, http://tvxs.gr/news/kosmos/koybari-tis-syrias-oloi-enantion-olon-gia-megalytero-kommati-tis-energeiakis-pitas.  Επρόκειτο για πολιτικές ‘υφαρπαγής’ πόρων, με επίκεντρο τον φυσικό πλούτο της χώρας καθώς και την ‘κατόπτευση’ της ευρύτερης περιοχής, εκεί όπου οι διεθνείς δρώντες επαναπροσδιορίζουν την στάση τους με άξονα την εκμετάλλευση και την μεταφορά ενεργειακών πόρων.

Αναφέρεται στο: Βεργόπουλος Κώστας, ‘Η Παγκοσμιοποίηση και ο Νίκος Πουλαντζάς’, στο: Ρήγος Άλκης & Τσουκαλάς Κωνσταντίνος, (επιμ.), ‘Η Πολιτική σήμερα. Ο Νίκος Πουλαντζάς και η επικαιρότητα του έργου του’, Εκδόσεις Θεμέλιο/Ελληνική Εταιρεία Πολιτικής Επιστήμης, Αθήνα, 2001, σελ. 291.

Στη Συρία επιτελείται η εξαφάνιση μίας ολόκληρης γενιάς, γενιάς απαραίτητης για το παρόν και για το μέλλον της χώρας.

Οι καθημερινοί κυβερνητικοί βομβαρδισμοί στην Ανατολική Γκούτα, καθώς και οι ρίψεις ρουκετών από την πλευρά των ανταρτών,  έχουν προκαλέσει τον θάνατο περίπου 500 αμάχων (μεταξύ των οποίων και πολλά παιδιά). Βλέπε σχετικά, Ξενάκη Κίττυ, ‘»Επιστρατεύει» ακόμη και παιδιά/Ο Ερντογάν δίνει εντολή όλοι οι Τούρκοι να είναι σε ετοιμότητα ενώ στη Συρία οι βόμβες πέφτουν βροχή’, Εφημερίδα ‘Τα Νέα’, 26/02/2018, σελ. 47.

Βλέπε χρήση χημικών όπλων  σε αστικές και πυκνοκατοικημένες περιοχές. Οι συγκρούσεις στη Συρία εντάσσονται στη χορεία, στην ερριμενότητα της στιγμής και μη, στην έκφραση των αντιθέσεων-αντινομιών που κανονικοποιούνται.

Αναφέρεται στο: Αθανασίου Αθηνά, ‘Διαβάσεις και εξαιρέσεις: Αντινομίες της διεθνικότητας στις παρυφές του κοσμοπολιτικού’, στο: Αθανασίου Αθηνά, (επιμ.), ‘Zωή στο όριο: Δοκίμια για το φύλο, το σώμα και τη βιοπολιτική’, Εκδόσεις Εκκρεμές, Αθήνα, 2007, σελ. 277.

Ο Λεβ Νικολάγιεβιτς Τολστόι, στο μνημειώδες έργο του ‘Πόλεμος και Ειρήνη’, προσδιορίζει τους όρους κίνησης της ιστορίας, επισημαίνοντας κινήσεις επι-κάλυψης και θέτοντας το δικό του περίγραμμα της ιστορικής ‘μήτρας’: «Η ιστορία εξετάζει τις εκδηλώσεις της ανθρώπινης ζωής, όπου η συνένωση των δυο αυτών αντιθέσεων (σ.σ: της ελευθερίας και της αναγκαιότητας) έχει πια συντελεστεί». Βλέπε σχετικά, Τολστόι Νικολάγιεβιτς Λεβ, ‘Πόλεμος και Ειρήνη’, Επίλογος-Μέρος Β’, Μετάφραση από τα Ρωσικά: Σπαθάρης Σίμος, Λογοτεχνική θεώρηση: Πολίτης Κοσμάς,  Εκδοτική Εταιρεία Αφών Ζυριχίδη,  Θεσσαλονίκη, 1957,  σελ. 745.

Ο οποίος αναφέρεται στην εμφύλια σύρραξη στη Λιβερία, σύρραξη που διήρκεσε από το 1986 έως το 1997.

Βλέπε σχετικά, Armstrong Garry, ‘Ζωή, Θάνατος και Μπισκότο: Το Ποδόσφαιρο και η ενσάρκωση της κοινωνίας στη Λιβερία της Δυτικής Αφρικής’, στο: Armstrong Garry & Giulianotti Richard, (επιμ.), ‘Το ποδόσφαιρο στην Αφρική: Σύγκρουση, Συμφιλίωση και Συνύπαρξη’, Εκδόσεις Απρόβλεπτες, Αθήνα, 2011, σελ. 315. Ο συγγραφέας ερευνά το πως ο αθλητισμός και συγκεκριμένα το ποδόσφαιρο συνετέλεσε ώστε να αμβλυνθούν οι κοινωνιο-πολιτικές και εθνοτικές εγκάρσιες τομές και εντάσεις που επέφερε ο ενδεκαετής Εμφύλιος Πόλεμος (1986-1997), τείνοντας προς την δόμηση ενός νέου ανήκειν, που, επενεργώντας στις διαιρετικές τομές του Εμφυλίου, τις επαναπροσδιόριζε.