Στις 23/8//1939 υπογράφεται το σοβιετογερμανικό Σύμφωνο μη-επίθεσης, το γνωστό Σύμφωνο «Μολότοφ-Ρίμπεντροπ». Η υπογραφή του συμφώνου επήλθε μετά τη Συμφωνία του Μονάχου το 1938 (μεταξύ Γερμανίας, Ιταλίας, Βρετανίας και Γαλλίας) που ουσιαστικά «έσπρωχνε» τον Χίτλερ προς Ανατολάς και αφού όλες οι αλλεπάλληλες προσπάθειες προσέγγισης της ΕΣΣΔ με τις «δημοκρατίες» της Ευρώπης για τη συγκρότηση μετώπου κατά της επιθετικότητας του φασισμού είχαν αποτύχει. Έτσι, το Σύμφωνο «Μολότοφ-Ρίμπεντροπ» ήταν το μοναδικό μέσο άμυνας που είχε απομείνει στη Σοβιετική Ενωση δεδομένων των συνθηκών. Εξασφάλισε στη χώρα 21 πολύτιμους μήνες ειρήνης, που κατόπιν αποδείχτηκαν ανεκτίμητοι στην πολεμική της προετοιμασία ενόψει της αναπόφευκτης γερμανικής επίθεσης.

Έκτοτε, το Σύμφωνο αυτό αξιοποιείται προπαγανδιστικά εναντίον της ΕΣΣΔ και του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος. Πρόσφατα μάλιστα, στη λογική της εξίσωσης κομμουνισμού και φασισμού το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο καθιέρωσε την 23η Αυγούστου «ως Ευρωπαϊκή Ημέρα Μνήμης για τα θύματα όλων των ολοκληρωτικών και αυταρχικών καθεστώτων»!

Τι προέβλεπε η συμφωνία

«Σύμφωνο μη επίθεσης μεταξύ της Γερμανίας και της Ένωσης Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών

Η Κυβέρνηση του Γερμανικού Ράιχ και η Κυβέρνηση της Ένωσης Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών, με κίνητρο την επιθυμία να ενισχύσουν την υπόθεση της ειρήνης μεταξύ της Γερμανίας και της Ένωσης Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών, και θεωρώντας ως βάση τις θεμελιώδεις ρυθμίσεις της Συμφωνίας Ουδετερότητας στην οποία κατέληξαν τον Απρίλιο του 1926 μεταξύ της Γερμανίας και της Ένωσης Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών, έχουν καταλήξει στην ακόλουθη συμφωνία:

Άρθρο 1. Τα δύο Συμβαλλόμενα Μέρη δεσμεύονται να απόσχουν από κάθε πράξη ισχύος, κάθε πράξη επίθεσης και κάθε επίθεση του ενός εναντίον του άλλου, είτε κατά μόνος είτε σε συνδυασμό με άλλες Δυνάμεις.

Άρθρο 2. Σε περίπτωση κατά την οποία ένα από τα Συμβαλλόμενα Μέρη γίνει στόχος πολεμικής ενέργειας εκ μέρους τρίτης Δύναμης, το άλλο Συμβαλλόμενο Μέρος κατά κανέναν τρόπο δεν θα προσφέρει την αρωγή του σε αυτήν την Τρίτη Δύναμη.

Άρθρο 3. Οι Κυβερνήσεις των δύο Συμβαλλομένων Μερών και στο μέλλον θα παραμείνουν σε διαρκή μεταξύ τους, διά διαβουλεύσεων, ώστε να προσφέρουν αμοιβαία ενημέρωση για ζητήματα που αφορούν τα κοινά ενδιαφέροντά τους.

Άρθρο 4. Κανένα από τα δύο Συμβαλλόμενα Μέρη δεν θα συμμετάσχει σε οιαδήποτε ομαδοποίηση Δυνάμεων, η οποία στρέφεται αμέσως ή εμμέσως σε βάρος του άλλου Μέρους.

Άρθρο 5. Σε περίπτωση διενέξεων ή διαφωνιών μεταξύ των Συμβαλλομένων Μερών επί ζητημάτων του ενός ή του άλλου είδους, και τα δύο Μέρη θα διασαφηνίζουν αυτές τις διενέξεις ή διαφορές αποκλειστικώς μέσω φιλικής ανταλλαγής γνωμών ή, αν αυτό καταστεί αναγκαίο, μέσω επιτροπών διαιτησίας.

Άρθρο 6. Το παρόν Σύμφωνο θα έχει διάρκεια 10 ετών, υπό τον όρο ότι ένα από τα Συμβαλλόμενα Μέρη δεν το καταγγέλλει ένα έτος προ της εκπνοής του, η δε περίοδος ισχύος του παρόντος Συμφώνου θα ανανεωθεί αυτομάτως για μια νέα περίοδο πέντε ετών.

Άρθρο 7. Το παρόν Σύμφωνο θα επικυρωθεί το συντομότερο. Τα έγγραφα επικυρώσεως θα ανταλλαγούν στο Βερολίνο. Το Σύμφωνο τίθεται εν ισχύι αμέσως μόλις υπογραφεί.

Για την Γερμανική Κυβέρνηση:

Ρίμπεντροπ
.Για την Κυβέρνηση της Ένωσης Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών:

Μολότοφ.

Μόσχα, 23 Αυγούστου 1939»

Ορισμένα γενικότερα ζητήματα

Η Σοβιετική Ενωση, σε συνθήκες που ο πόλεμος ήταν ορατός και αναπόφευκτος, ακολούθησε πολιτική, που απέβλεπε στην όσο γίνεται συγκράτηση του γερμανικού ιμπεριαλισμού και τη δημιουργία, όσο μπορούσε να γίνει, προϋποθέσεων ασφάλειας και διατήρησης της ειρήνης. Ετσι, στις 2 του Μάη 1935 υπογράφτηκε στο Παρίσι το γαλλο-σοβιετικό σύμφωνο αμοιβαίας βοήθειας και με την Τσεχοσλοβακία. Η σοβιετική κυβέρνηση πάλευε με κάθε μέσο για την αποτροπή του πολέμου. Ταυτόχρονα, το σοβιετικό κράτος πήρε μια σειρά μέτρα, που απέβλεπαν στην ενίσχυση της άμυνας της χώρας και στην ανάπτυξη του στρατιωτικο-οικονομικού δυναμικού της.

Στη δεκαετία του 1930 η χιτλερική κυβέρνηση επιδόθηκε σε μια διπλωματική, στρατηγική και οικονομική προπαρασκευή του παγκόσμιου πολέμου. Τον Οκτώβρη του 1933 η Γερμανία εγκατέλειψε τη Διάσκεψη της Γενεύης για τον αφοπλισμό και κατέθεσε δήλωση αποχώρησης από την Κοινωνία των Εθνών. Στις 16 του Μάρτη 1935 ο Χίτλερ παραβίασε τα άρθρα, τα σχετικά με τον πόλεμο, που περιλαμβάνονταν στη Συνθήκη Ειρήνης των Βερσαλιών του 1919 και κήρυξε στη χώρα γενική επιστράτευση. Το Μάρτη του 1936 τα γερμανικά στρατεύματα κατέλαβαν την αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη της Ρηνανίας. Το Νοέμβρη του 1936 η Γερμανία και η Ιαπωνία υπέγραψαν το «αντικομμουνιστικό σύμφωνο» (ενάντια στη Γ' Διεθνή), στο οποίο το 1937 προσχώρησε και η Ιταλία. Αυτή η δραστηριότητα οδήγησε σε μια σειρά διεθνείς πολιτικές κρίσεις και τοπικούς πολέμους. Στη δεκαετία του '30 άρχισαν επιθετικοί ιμπεριαλιστικοί πόλεμοι με την εισβολή της Ιαπωνίας στην Κίνα (άρχισε το 1931), την εισβολή της Ιταλίας στην Αιθιοπία (1935-1936) και τη γερμανοϊταλική επέμβαση στην Ισπανία (1936-1939).

Η Γερμανία, επωφελούμενη από την πολιτική της λεγόμενης μη επέμβασης, που ακολουθούσαν η Μεγάλη Βρετανία και η Γαλλία, κατέλαβε το Μάρτη του 1938 την Αυστρία και άρχισε να προετοιμάζει επίθεση κατά της Τσεχοσλοβακίας. Υπήρχαν βεβαίως οι συμφωνίες της με τη Γαλλία το 1924 και με την ΕΣΣΔ το 1935, που προέβλεπαν στρατιωτική βοήθεια αυτών των κρατών στην Τσεχοσλοβακία. Εξάλλου, η Σοβιετική Ενωση δεν παρέλειπε να δηλώνει ότι ήταν έτοιμη να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της και να προσφέρει στην Τσεχοσλοβακία στρατιωτική βοήθεια, ακόμα και στην περίπτωση που το παράδειγμά της δε θα το ακολουθούσε η Γαλλία.

Παρ' όλα αυτά η κυβέρνηση Ε. Μπένες της Τσεχοσλοβακίας δε δέχτηκε τη βοήθεια της ΕΣΣΔ. Και, βεβαίως, στην υπόθεση «Τσεχοσλοβακία» τη λύση έδωσε η συμφωνία του Μονάχου. Το Σεπτέμβρη του 1938 έγινε συνάντηση Μεγάλης Βρετανίας, Γαλλίας, Γερμανίας και Ιταλίας, στο Μόναχο, όπου η Τσεχοσλοβακία συμφωνήθηκε να δοθεί στον Χίτλερ. Χωρίς ουσιαστικά να γίνει συζήτηση, αφού ήδη η κυβέρνηση της Τσεχοσλοβακίας είχε προειδοποιηθεί με τελεσίγραφο της Μεγάλης Βρετανίας να δεχτεί τους όρους της Γερμανίας, δηλαδή την προσάρτηση στη Γερμανία εδαφών της με γερμανικό πληθυσμό (περιοχή των Σουδητών).

Αποτέλεσμα της συμφωνίας του Μονάχου ήταν, οι κυβερνήσεις της Μεγάλης Βρετανίας και της Γαλλίας, με την υποστήριξη των ΗΠΑ, να επιβάλουν τους όρους της Γερμανίας στην Τσεχοσλοβακία και ουσιαστικά να συμφωνήσουν για την κατάληψη, από τη Γερμανία, της περιοχής των Σουδητών, υπολογίζοντας με τον τρόπο αυτό να ανοίξουν στη Γερμανία «το δρόμο προς Ανατολάς». Ετσι, λύθηκαν πια τα χέρια της Γερμανίας για την επίθεση.

Ο πόλεμος αρχίζει

Προς το τέλος του 1938 η ναζιστική Γερμανία άρχισε διπλωματική επίθεση κατά της Πολωνίας, δημιουργώντας τη λεγόμενη κρίση του Ντάντσιχ, που σήμαινε ότι, με το πρόσχημα των αξιώσεων για την εξάλειψη των «αδικιών της Συνθήκης Ειρήνης των Βερσαλιών», σχετικά με την ελεύθερη ζώνη της πόλης Ντάντσιχ, έψαχναν αφορμή να πραγματοποιήσουν εισβολή στην Πολωνία. Το Μάρτη του 1939 η Γερμανία κατέλαβε ολόκληρη την Τσεχοσλοβακία. Στη συνέχεια κατέλαβε την περιοχή Μέμελ της Λετονίας και επέβαλε στη Ρουμανία υποδουλωτικό «οικονομικό» σύμφωνο. Η Ιταλία τον Απρίλη του 1939 κατέλαβε την Αλβανία. Ως απάντηση στη διεύρυνση της φασιστικής εισβολής, οι κυβερνήσεις της Μεγάλης Βρετανίας και της Γαλλίας, για να περιφρουρήσουν τα οικονομικά και πολιτικά συμφέροντά τους στην Ευρώπη, υποσχέθηκαν «εγγυήσεις ανεξαρτησίας» σε Πολωνία, Ρουμανία, Ελλάδα και Τουρκία. Η Γαλλία ανέλαβε, επιπλέον, την υποχρέωση να δώσει στρατιωτική βοήθεια στην Πολωνία σε περίπτωση επίθεσης της Γερμανίας εναντίον της. Τον Απρίλη - Μάη του 1939 η Γερμανία κατήγγειλε την αγγλοαμερικανική ναυτική συμφωνία του 1935, ακύρωσε το σύμφωνο μη επίθεσης με την Πολωνία, που υπογράφτηκε το 1934, και έκλεισε με την Ιταλία το λεγόμενο Χαλύβδινο σύμφωνο, με βάση το οποίο η ιταλική κυβέρνηση υποχρεωνόταν να βοηθήσει τη Γερμανία, αν αυτή εμπλακεί σε πόλεμο με τις δυτικές καπιταλιστικές δυνάμεις.

Μια αναπόφευκτη ταχτική

Μπροστά σε αυτή την κατάσταση, η ΕΣΣΔ επιμένει στην αναγκαιότητα συμφωνίας με Γαλλία και Μεγάλη Βρετανία, προκειμένου να αντιμετωπιστεί όσο μπορούσε η εξελισσόμενη σε παγκόσμιο πόλεμο πραγματικότητα, με βασικό πεδίο το έδαφος της Ευρώπης. Οι κυβερνήσεις της Μεγάλης Βρετανίας και της Γαλλίας άρχισαν διαπραγματεύσεις με την ΕΣΣΔ που έγιναν στη Μόσχα το καλοκαίρι του 1939. Βεβαίως, στόχευαν όχι στο να υπογράψουν συμφωνία, αλλά κωλυσιεργώντας στις διαπραγματεύσεις να επιταχύνουν την επίθεση της Γερμανίας στην ΕΣΣΔ. Ετσι, δε δέχτηκαν την υπογραφή συμφωνίας, που πρότεινε η ΕΣΣΔ και που μιλούσε για κοινό μέτωπο κατά των ναζιστών. Πρότειναν, μάλιστα, στη Σοβιετική Ενωση να αναλάβει μονομερείς υποχρεώσεις να βοηθήσει οποιονδήποτε Ευρωπαίο γείτονά της σε περίπτωση επίθεσης εναντίον του. Επιδίωξή τους μ' αυτή την ταχτική ήταν να παρασύρουν την ΕΣΣΔ σε πόλεμο εναντίον της Γερμανίας και να την αφήσουν μόνη της. Ετσι, δεν επήλθε συμφωνία.

Την ώρα που οδηγούσε τις διαπραγματεύσεις της Μόσχας σε αποτυχία, η αγγλική κυβέρνηση ερχόταν σε μυστικές επαφές με τους χιτλερικούς, μέσω του πρεσβευτή τους στο Λονδίνο Χ. Ντίρκσεν, επιδιώκοντας να πετύχει συμφωνία με τη Γερμανία για το ξαναμοίρασμα του κόσμου, με δεδομένη την επίθεση στην ΕΣΣΔ και την καταστροφή της.

Η Σοβιετική Ενωση μπροστά στον άμεσο κίνδυνο επίθεσης της ναζιστικής Γερμανίας και έχοντας προβλέψει το αναπόφευκτο του πολέμου, αφού δεν ευοδώθηκαν οι διαπραγματεύσεις υπογραφής συμφωνίας με τη Μεγάλη Βρετανία και τη Γαλλία, οδηγείται στην υπογραφή του προτεινόμενου, από τη Γερμανία, συμφώνου μη επίθεσης, του γνωστού και ως συμφώνου Μολότοφ -Ρίμπεντροπ . Σκοπός της από άποψη ταχτικής ήταν να καθυστερήσει όσο γίνεται περισσότερο τη ναζιστική επίθεση ενάντιά της και να προετοιμαστεί επίσης όσο γίνεται πιο ολοκληρωμένα για την αντιμετώπιση του πολέμου της Γερμανίας ενάντιά της. Αυτή η επιλογή ήταν αναπόφευκτη και με μια έννοια επιβλήθηκε από την ταχτική των άλλων ιμπεριαλιστικών δυνάμεων. Η υπογραφή στις 23 του Αυγούστου 1939 του σοβιετικογερμανικού συμφώνου είχε τη δική του συμβολή ώστε, παρά τους υπολογισμούς των πολιτικών του ενός ιμπεριαλιστικού συνασπισμού (Γαλλίας-Βρετανίας), αλλά και των ΗΠΑ, ο παγκόσμιος πόλεμος να αρχίσει με τη σύγκρουση στους κόλπους του καπιταλιστικού κόσμου.

Το «Σύμφωνο Μόλοτοφ - Ρίμπεντροπ » εξασφάλισε στην ΕΣΣΔ 21 μήνες ειρήνης, που αποδείχθηκαν ανεκτίμητοι στην πολεμική της προετοιμασία ενόψει της αναπόφευκτης γερμανικής επίθεσης. Διήρκεσε μέχρι τις 22 Ιούνη 1941, οπότε η Γερμανία το παραβίασε. Με το κωδικό όνομα «Μπαρμπαρόσα» εισέβαλε στη Σοβιετική Ενωση, με μια στρατιωτική μηχανή που έως τότε δεν είχε δει ο κόσμος. Ο Χίτλερ, και όχι μόνο αυτός, ήταν βέβαιος ότι σε λίγους μήνες θα είχε καταλάβει την ΕΣΣΔ, θα είχε συντρίψει το πρώτο σοσιαλιστικό κράτος και θα είχε εξοντώσει τους κομμουνιστές.

Ορισμένες κατηγορίες

Με αφορμή αυτό το Σύμφωνο, οι κάθε λογής πολέμιοι της ΕΣΣΔ, προσπαθούν με ψεύδη και διαστρεβλώσεις να κάνουν το άσπρο μαύρο. Αποκρύπτουν ότι το «Σύμφωνο Μόλοτοφ - Ρίμπεντροπ » υπογράφτηκε μόνο αφού είχε προηγηθεί το Σύμφωνο του Μονάχου μεταξύ Αγγλίας - Γαλλίας - Γερμανίας και είχαν ναυαγήσει όλες οι προηγούμενες φιλειρηνικές προσπάθειες της Σοβιετικής Ενωσης, καθώς και οι προσπάθειες να συγκροτηθεί αντιχιτλερικό μέτωπο.

Ειδικά για την Πολωνία, κρύβουν ότι, 3 μήνες πριν αυτή δεχτεί τη γερμανική επίθεση, η ΕΣΣΔ τής είχε προτείνει τη σύναψη συμφώνου αμοιβαίας βοήθειας, σε περίπτωση πολέμου, την οποία απέρριψε η κυβέρνηση της Πολωνίας και δεν άφησε να περάσουν τα σοβιετικά στρατεύματα στο έδαφός της ούτε όταν τα γερμανικά προήλαυναν και απειλούσαν να καταλάβουν όλο το έδαφος.

Κρύβουν, επίσης, το γεγονός ότι οι περιοχές της Πολωνίας, που ο Κόκκινος Στρατός απέσπασε από αυτήν το 1939, ήταν εδάφη της ΕΣΣΔ, τα οποία είχαν καταληφθεί από την αντιδραστική Πολωνία το 1918 - 1921, έπειτα από σκληρές μάχες με τους επαναστατημένους λαούς της Ρωσίας. Τότε, η Πολωνία εκμεταλλεύτηκε την «ευνοϊκή» για εκείνη συγκυρία της διεθνούς ιμπεριαλιστικής στρατιωτικής επέμβασης κατά της Οχτωβριανής Επανάστασης, ώστε να επεκτείνει την κυριαρχία της ανατολικότερα.

Η προσφορά της ΕΣΣΔ στο Β'ΠΠ

Η ΕΣΣΔ έδωσε στον αγώνα αυτό πάνω από 20 εκατομμύρια νεκρούς. Στη μάχη έχασαν τη ζωή τους σχεδόν 2.000.000 μέλη του Κομμουνιστικού Κόμματος των Μπολσεβίκων, δηλαδή πάνω από τα μισά του μέλη! Συνολικά, οι ανθρώπινες θυσίες της, μαζί με τους ανάπηρους και τους τραυματίες, πλησίασαν τα 30 εκατομμύρια. Αντίστοιχα, οι νεκροί της Βρετανίας ήταν 375.000 και των ΗΠΑ 405.000. Στο Ανατολικό Μέτωπο η Βέρμαχτ είχε τα 3/4 των συνολικών της απωλειών, ενώ είναι χαρακτηριστικό πως, ακόμα και το καλοκαίρι του 1944, όταν πλέον στη Δυτική Ευρώπη είχε ανοίξει επιτέλους το δεύτερο μέτωπο, οι αμερικανοβρετανικές δυνάμεις είχαν απέναντί τους 75 γερμανικές μεραρχίες, ενώ ο Κόκκινος Στρατός 200. Ανυπολόγιστες ήταν ακόμη οι υλικές καταστροφές που υπέστη η Σοβιετική χώρα: Χιλιάδες πόλεις και χωριά μετατράπηκαν σε σωρούς ερειπίων, χιλιάδες εργοστάσια, συλλογικά αγροκτήματα (κολχόζ και σοβχόζ), νοσοκομεία, σχολεία, κάθε είδους υποδομές, λεηλατήθηκαν, υπέστησαν ζημιές ή καταστράφηκαν ολοσχερώς.

Σχόλια

• Δεν υπάρχουν σχόλια για αυτό το άρθρο.

Δεν σας επιτρέπεται η υποβολή σχολίων. Παρακαλούμε συνδεθείτε.