Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης- παρουσίασης του βιβλίου του Προξένου της Κούβας στη Βέροια (Παρασκευή 10/12 στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών) η πρόεδρος του Συνδέσμου Φιλολόγων Ημαθίας Ευγενία Καβαλλάρη τόνισε τα εξής:

Ο JoseOriolMarreroMartinez με το βιβλίο του «Ο Χοσέ Μαρτί και το ελληνικό στοιχείο» μας προσφέρει τη δυνατότητα( ή την ευκαιρία) να μελετήσουμε τον αντίκτυπο που είχαν στον εθνικό ήρωα της Κούβας οι ιδέες, οι αγώνες, ο πολιτισμός, οι τέχνες, οι κλασσικοί συγγραφείς, η γλώσσα, οι αθλητικές εκδηλώσεις, - «το ελληνικό στοιχείο»- στο σύνολο του, αλλά και οι ελληνικές περιοχές που αναφέρονται στο έργο του.

Σκοπός της συγγραφής αυτής να αναδειχθεί με συστηματική, ακαδημαϊκή έρευνα ο κοινός πολιτιστικός πλούτος μεταξύ Ελλάδας και Κούβας, αλλά και να καλυφθούν ανάγκες κοινωνικές λόγω συγγενικών δεσμών και ιστορικών δεσμών αίματος ανάμεσα στους λαούς των 2 χωρών. Πρόκειται για μια “απαίτηση πολιτιστικής και πατριωτικής τάξης” κατά τη ρήση του ίδιου του συγγραφέα.

Η πολιτιστική παρουσία της Ελλάδας στην Κούβα έχει αποτελέσει αντικείμενο ακαδημαϊκών ερευνών και μελετήθηκαν ιδιαίτερα οι δεσμοί και οι αλληλεπιδράσεις ανάμεσα στους αγώνες της ανεξαρτησίας και των 2 λαών, η κοινή κουλτούρα αντίστασης, η προώθηση των τεχνών και καλλιέργειας του πολιτισμού. Ένας θησαυρός άγνωστος σε μας εν πολλοίς.

Σ’αυτόν τον θησαυρό μας ξεναγεί με το βιβλίο που ο OriolMarreroMartinez, ο οποίος με επιστημονική επάρκεια και με εφόδια την ευρυμάθεια του, τη βαθιά γνώση των Ανθρωπιστικών επιστημών και την αγάπη του για την Ελλάδα, επιχειρεί μια σφαιρική μελέτη της σχέσης του Χοσέ Μαρτί με το “ελληνικό στοιχείο” με επιστημονική τεκμηρίωση και ακρίβεια.

Στην εισαγωγή του βιβλίου κάνει ανασκόπηση της συγγραφικής κατάστασης της έρευνας στο συγκεκριμένο θέμα αυτό, εκθέτει τις πηγές του, τα μεθοδολογικά του εργαλεία, μάλιστα αποκαλύπτει και ένα άγνωστο βιβλιογραφικό υλικό,  τον σκοπό και τους στόχους της συγγραφής αυτής, σημασιοδοτεί- αποσαφηνίζει τον όρο “ελληνικό στοιχείο”. Ο όρος αποδίδει την ενασχόληση του Χοσέ Μαρτί με τα χαρακτηριστικά του ελληνικού πολιτισμού, τις ιδιαιτερότητες του, τη γλώσσα, τους αγώνες του, την ιστορία του, τα ήθη, έθιμα του με καθογητικό νήμα τη γεωγραφική παράμετρο. Η ακαδημαϊκή του μόρφωση, η διαλεκτική του σκέψη, επέβαλε τη διεπιστημονική προσέγγιση των θεμάτων της Γεωγραφίας, της Ιστορίας, του πολιτισμού.

Στο πρώτο μέρος του βιβλίου αποτελούμενο από 10κεφ. Κατανοούμε πώς γεννήθηκε, δυνάμωσε και εκφράστηκε η αγάπη του Μάρτι για το ελλ. Στοιχείο σ’όλο το εύρος του ποικιλόμορφου έργου του: δημοσιογραφικό, λογοτεχνικό, ποιητικό και μεταφραστικό. Ένα κεφάλαιο είναι αφιερωμένο στις απόψεις του για τη θέση της διδασκαλίας των Ελλήνων στην Ανώτατη Εκπαίδευση . (πρώτο δείγμα της βαθιάς επίδρασης που δέχτηκε από τον ελλ. Πολιτισμό αποτελεί το νεανικό του δράμα, abdala σε ηλικία 17 ετών)

Ο νεαρός Μαρτί επιμελής μαθητής από μικρή ηλικία εξοικειώθηκε με τον κλασικό κόσμο μέσα σε αντίξοες συνθήκες, καθώς φλογερός υπέρμαχος της ανεξαρτησίας της χώρας του φυλακίστηκε σε ηλικία 17 ετών και γνώρισε τη βαρβαρότητα των καταναγκαστικών έργων και της εξορίας. Εξόριστος στη Ισπανία ολοκλήρωσε τη φοίτηση του στο λύκειο και τις σπουδές του στη Νομική και στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου της Σαραγόζα, όπου ολοκληρώθηκε η κατανόηση του ελληνικού πολιτισμού, των κλασικών, της λογοτεχνίας, της γλώσσας. Οι πολιτικές συνθήκες της πατρίδας του σε συνδυασμό με την κλασική παιδεία που απέκτησε τον κατέστησαν υμνητή του ανθρωπιστικού απελευθερωτικού πολιτισμού.

Ο Χοσέ Μαρτί μας πληροφορεί το βιβλίο πως έγραψε για το “ελληνικό στοιχείο” αδιαλείπτως από το 1869 μέχρι και το 1895. Η έρευνα του OriolMartinezεντόπισε 300 δημοσιεύματα που περιέχουν ελληνικά μοτίβα σε πάνω από 20 εφημερίδες επτά χωρών. Σ’ αυτά παρατίθενται 951 φορές, 257 ελληνικά πρόσωπα ιστορικά και μυθολογικά και αναφέρονται επίσης 551 φορές 75 γεωγραφικές περιοχές. Αναφορές στο ελληνικό στοιχείο εμφανίζονται στα διηγήματα του, σε ποιήματα, σημειώσεις και μεταφράσεις. Επιδίωξη του συγγραφέα είναι όλα αυτά τα συστηματοποιημένα στοιχεία να μετατραπούν σε ποιητική πληροφορία, σε γνώση και όχι ένα άθροισμα αναφορών. Να κατανοηθεί εν τέλει η αγάπη του Μαρτί για την Ελλάδα και φυσικά να τον γνωρίσουμε και να τον αγαπήσουμε και εμείς

Μέσα από τις σελίδες του βιβλίου πληροφορούμαστε τη συστηματική αναγνωστική, μεταφραστική ή με την μορφή σχολίων ενασχόληση του Μαρτί με τους πιο σημαντικούς εκπροσώπους της Αρχαίας Γραμματείας.

Τα συμπεράσματα που προκύπτουν από την ενδελεχή έρευνα του συγγραφέα είναι:

Το ελληνικό στοιχείο αποτελεί πηγή εννοιών , συσχετισμών και παραλληλισμών προκειμένου να περιγράψει χαρακτηριστικά ανθρώπων και καταστάσεων, να αποτυπώσει εικόνες.

Ο θαυμασμός του Μαρτί για το ελληνικό στοιχείο εδράζεται σε μια ειλικρινή κριτική προσέγγιση του μακριά από εξωραϊσμούς και εξιδανικεύσεις. Αυτό εξάλλου αντιβαίνει και στην πνευματική του συγκρότηση. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το σχόλιο του για τη συνύπαρξη στην ελληνική αρχαιότητα των υψηλών καλλιτεχνικών επιτευγμάτων με το καθεστώς της δουλείας.

Ο Μαρτί μελετά την αρχαιοελληνική κληρονομιά με το βλέμμα στραμμένο στο μέλλον για τον προοδευτικό μετασχηματισμό της κοινωνίας. Στο πνεύμα αυτό αντλεί σημαντικά διδάγματα από τον Πελοποννησιακό Πόλεμο για τους αγώνες της Κούβας στην προετοιμασία του Δευτέρου Πολέμου για τη ανεξαρτησία της και υπερθεματίζει την ανάγκη να επιτευχθεί ενότητα ανάμεσα στον λαό, ώστε να καταστεί δυνατό το όραμα μιας ελεύθερης πατρίδας. Προβάλλει ως παράδειγμα αγώνα ενάντια στους τυράννους της Κούβας, τον Έλληνα πατριώτη στο Μεσολόγγι και την ηρωική αντίσταση του Λεωνίδα στις Θερμοπύλες.

Η αγάπη του επομένως για το ελληνικό στοιχείο διακρίνεται για τον δημιουργικό χαρακτήρα και όχι τη μουσειακή- φορμαλιστική μεταφορά του στην πραγματικότητα της Κούβας.

Ο Χοσέ Μαρτί υπήρξε επαναστάτης και οικουμενικός διανοούμενος που αναγνώριζε και τιμούσε τον κάθε πολιτισμό. Θυσιάστηκε για την ανεξαρτησία της πατρίδας του, αγωνίστηκε για τους λαούς της Λατινικής Αμερικής, μακριά από εθνικισμούς και υπεροψίες, υποστηρικτής της πολιτισμικής αδελφοποίησης.΄΄ Είναι ένας ναός οπού κατοικεί η ψυχή της Κούβας,΄΄ ο επαναστάτης διανοούμενος που συγκέρασε με τη ζωή του και το έργο του το επαναστατικό επείγον με το καλλιτεχνικό επείγον.

Αξιοσημείωτη είναι και η παρέμβαση του στη συζήτηση για τη μεταρρύθμιση στο πρόγραμμα των αμερικανικών πανεπιστημίων και ειδικότερα στη διατήρηση ή μη της διδασκαλίας των αρχαίων ελληνικών, όπου τοποθετήθηκε υπέρ της αναγκαιότητας της διδασκαλίας τους, ενταγμένης βέβαια στο πνεύμα του εκπαιδευτικού οράματος του, που συμπυκνώνεται με τη διατύπωση του: «το εκπαιδευτικό σύστημα από τη μία πλευρά πρέπει να προετοιμάζει τον άνθρωπο να παρασκευάζει το ψωμί με το οποίο πρέπει να ζήσει και από την άλλη, να του επιτρέπει να βλέπει ολάκερο τον ήλιο, να ξεδιπλώνονται στην πλάτη του όλα τα φτερά» και αυτό θα συμβεί αν μεταξύ των άλλων διδαχθεί τον Όμηρο, τον Αισχύλο, τον Σαίξπηρ.

Στο δεύτερο μέρος του βιβλίου που τιτλοφορείται «Η γεωγραφική παράμετρος στο έργο του Χοσέ Μαρτί» αφιερώνεται ένα κεφάλαιο εξολοκλήρου στην Έλλαδα, όπου  αναπτύσσεται διεξοδικά όλο το εύρος των αναφορών του Χοσέ Μαρτί σ’όλα τα πεδία του ελληνικού στοιχείου: ιστορία, γεωγραφία, ιστορία, τέχνη, πολιτική, ήθη και τρόπους ζωής των Ελλήνων. Ακολουθεί το κεφάλαιο «Πόλεις, περιοχές και τοποθεσίες της Ελλάδας στο έργο του Χοσέ Μαρτί» στο οποίο παρατίθενται συγκεκριμένες αναφορές που πράγματι παρουσιάζουν εξαιρετικό ενδιαφέρον, καθώς μας εκπλήσσει το βάθος γνώσεων του Μαρτί για το γεωγραφικό, ιστορικό πλαίσιο της κάθε περιοχής, χωρίς να τις έχει επισκεφθεί.

Ο συγγραφέας μάλιστα προτάσσει τα ιδιαίτερα γεωγραφικά και ιστορικά χαρακτηριστικά κάθε τόπου για να διευκολυνθεί η κατανόηση της ενασχόλησης του Μαρτί με το θέμα, γεγονός που επιβεβαιώνει και τη δική του γνώση και αγάπη για τον τόπο μας.

Ιδιαίτερο κεφάλαιο αφιερώνεται στις Θερμοπύλες λόγω του τεράστιου ειδικού βάρους της μάχης στην κοσμοθεώρηση του Μαρτί.

Τη μελέτη συμπληρώνει παράρτημα με εικόνες που αποτελούν τη φωτογραφική αποτύπωση των τοποθεσιών της Ελλάδας που αναφέρονται από τον Χοσέ Μαρτί από το φακό του συγγραφέα.  

Σχόλια

• Δεν υπάρχουν σχόλια για αυτό το άρθρο.

Δεν σας επιτρέπεται η υποβολή σχολίων. Παρακαλούμε συνδεθείτε.