Τα χαμηλά περιθώρια κέρδους οδηγούν σε συγκεντροποίηση την αγορά των ΑΠΕ

Τα προηγούμενα χρόνια, υπό την ώθηση της πολιτικής της ΕΕ για την «πράσινη ανάπτυξη», την οποία εφάρμοσαν οι αστικές κυβερνήσεις και στήριξαν τα αστικά κόμματα, η Ελλάδα μετατράπηκε σε «Ελντοράντο» για τα «πράσινα» αρπακτικά. Με παχυλές κρατικές και ενωσιακές χρηματοδοτήσεις, αδειοδοτήσεις - «εξπρές» και εγγυημένη κερδοφορία, οι ΑΠΕ «φυτεύτηκαν» σε κάθε γωνιά της χώρας, καθώς ο κλάδος εξασφάλισε νέο «πεδίο δόξης λαμπρό» για λιμνάζοντα κεφάλαια, που βρήκαν κερδοφόρα διέξοδο, ενώ ταυτόχρονα ο λαός βυθίστηκε πιο βαθιά στην ενεργειακή φτώχεια.

Φαίνεται όμως ότι το πανηγύρι κερδών οδεύει προς το τέλος του για μια μερίδα του κλάδου, με τους καπιταλιστές να αποσύρουν κεφάλαια για να τα επενδύσουν σε άλλες αγορές, που προσφέρουν μεγαλύτερα περιθώρια κερδοφορίας.

Τελευταία αποχώρηση ήταν αυτή της γερμανικής «ABO Energy», η οποία δραστηριοποιούταν στην Ελλάδα από το 2017, με ένα επενδυτικό πλάνο για την ανάπτυξη έργων ΑΠΕ συνολικής ισχύος 1,5 GW. Ο γερμανικός επιχειρηματικός όμιλος πούλησε τη θυγατρική του στην Ελλάδα «ABO Energy Hellas» στη «Helleniq Energy» (πρώην ΕΛΠΕ).

Χαρακτηριστική ήταν η δήλωση του εκτελεστικού διευθυντή της εταιρείας, Κάρστεν Σλάτζετερ. «Είχαμε καλά χρόνια στην Ελλάδα και είμαστε ευγνώμονες στους αφοσιωμένους συναδέλφους μας και στις Αρχές», είπε, αναφερόμενος στην κερδοφορία των προηγούμενων ετών.

Στις ίδιες «ράγες» κινούνται και άλλοι διεθνείς επιχειρηματικοί όμιλοι της ελληνικής «πράσινης» ενεργειακής αγοράς. Πωλητήριο έχει βάλει και ο πορτογαλικός κολοσσός EDPR, που ήρθε στην Ελλάδα το 2018, με ένα σχέδιο για επενδύσεις πάνω από 500 εκατ. ευρώ έως το 2026, για τα έργα της οποίας φέρεται να ενδιαφέρεται ο όμιλος Βαρδινογιάννη.

Το 50% του παγκόσμιου «πράσινου» χαρτοφυλακίου της σκοπεύει να μειώσει και η γαλλική «Total Energy», και αναζητεί αγοραστή για την πώληση του 50% των δραστηριοτήτων της στην Ελλάδα, μοντέλο που ακολούθησε προηγουμένως και η ιταλική «Enel». Αντίστοιχα, αναφέρεται σε δημοσιεύματα ότι το 50% των δραστηριοτήτων της στην Ελλάδα σκοπεύει να πουλήσει και η «Lightsource BP», η οποία ήδη έχει πουλήσει στη «Helleniq Energy» έργα ισχύος 110 MW.

Η γερμανική «ib Vogt» έχει αποχωρήσει από την ελληνική αγορά ήδη από τις αρχές του έτους, πουλώντας όλο το χαρτοφυλάκιό της, που περιλάμβανε έργα ΑΠΕ 780 MW σε διάφορα στάδια ανάπτυξης. Σε φάση αποχώρησης βρίσκεται η «Claritas Investments», που είχε άδειες για φωτοβολταϊκά ισχύος 591 MW στη Βόρεια Ελλάδα, ενώ δημοσιεύματα αναφέρουν ότι αντίστοιχο σχεδιασμό έχει και η ισπανική «Fotowatio Renewable Ventures».

Οι αναδιαρθρώσεις των «πράσινων» χαρτοφυλακίων των πολυεθνικών της Ενέργειας αποτελούν γενικότερο φαινόμενο διεθνώς, καθώς η ατμομηχανή της «πράσινης ανάπτυξης» φαίνεται να αγκομαχά, με τα κεφάλαια να στρέφονται προς την οικονομία του πολέμου. Ετσι, η αποχώρηση των ξένων εταιρειών από την ελληνική αγορά δεν έχει προκαλέσει αιφνιδιασμό. Το μεγαλύτερο κομμάτι του «πράσινου» χαρτοφυλακίου καταλήγει σε καθετοποιημένους ομίλους, ενισχύοντας τη συγκεντροποίηση στον κλάδο.

Ενας από τους λόγους για τους οποίους μειώνεται το περιθώριο κερδοφορίας που έχουν οι «πράσινοι» επιχειρηματικοί όμιλοι είναι οι περικοπές Ενέργειας από ΑΠΕ στο μείγμα ηλεκτροπαραγωγής της χώρας, καθώς και οι όλο και πιο συχνές μηδενικές τιμές του ρεύματος από ΑΠΕ στο Χρηματιστήριο Ενέργειας.

Ενδεικτική για τις εξελίξεις στην αγορά των ΑΠΕ ήταν η παρέμβαση του Αλέξανδρου Εξάρχου, προέδρου και διευθύνοντα συμβούλου της «ΑΚΤΩΡ», στη Γενική Συνέλευση της εταιρείας. Οπως είπε, η κερδοφορία των έργων ΑΠΕ θα αντιμετωπίσει «σημαντικούς κινδύνους» εφόσον «η τάση αύξησης των περικοπών συνεχιστεί και φτάσει στο 15%, καθώς τότε πολλά έργα δεν θα μπορούν να εξυπηρετήσουν τα δάνειά τους». Πρόσθεσε δε ότι η πλειοψηφία των έργων είναι χρηματοδοτούμενα με αναλογία 80% δανεισμό και 20% ίδια κεφάλαια, με αποτέλεσμα οι οικονομικές επιπτώσεις από τις απώλειες εσόδων να ενδέχεται να επηρεάσουν όχι μόνο τους παραγωγούς αλλά και τις τέσσερις συστημικές τράπεζες που έχουν χρηματοδοτήσει την «πράσινη μετάβαση».

Σημειωτέον, τους πρώτους 5 μήνες του 2025 έχει απορριφθεί το 8,9% της ηλεκτροπαραγωγής από ΑΠΕ, δηλαδή ποσότητα ύψους 875 Gwh, ενώ πέρυσι το ίδιο διάστημα οι περικοπές ήταν 3,5%. Η εγκατεστημένη ισχύς συνεχίζει να αυξάνεται με ρυθμούς πολύ υψηλότερους από τη ζήτηση, σε περιπτώσεις δε ακόμα και από την δυναμικότητα του συστήματος διανομής. Μάλιστα οι περικοπές πλέον έχουν επεκταθεί και στη θερινή περίοδο, σε αντίθεση με προηγούμενα χρόνια.

Μαζί με τις περικοπές αυξάνονται και οι ώρες της ημέρας που οι τιμές στην «απελευθερωμένη» αγορά μηδενίζονται, με αποτέλεσμα έργα που δεν διαθέτουν συμβάσεις εγγυημένου εσόδου, ή δεν έχουν υπογράψει κάποιο μακροπρόθεσμο συμβόλαιο προμήθειας σταθερής τιμής πώλησης της παραγωγής τους, να μη διασφαλίζουν ικανοποιητικά περιθώρια κερδοφορίας. Οι προβλέψεις της αγοράς κάνουν λόγο για περικοπές που μέσα στο 2025 μπορεί ακόμα και να ξεπεράσουν το 10%.

Οι συνθήκες αυτές οδηγούν την αγορά ηλεκτρικής ενέργειας σε συγκεντροποίηση. Οι επιχειρηματικοί όμιλοι που διαθέτουν καθετοποιημένη δραστηριότητα στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας είναι αυτοί που εξαγοράζουν τα χαρτοφυλάκια των ΑΠΕ, καθώς έχουν τη δυνατότητα να αντισταθμίζουν τις όποιες απώλειες (περικοπές - αρνητικές τιμές) στη χονδρική από την αγορά της λιανικής. Με το ένα χέρι οι καθετοποιημένοι όμιλοι αγοράζουν ακόμα και σε αρνητικές τιμές στο Χρηματιστήριο Ενέργειας, και με το άλλο αρπάζουν από τους λογαριασμούς των λαϊκών στρωμάτων τη «χασούρα» για τις κιλοβατώρες που παρήγαγαν.

Το «Ελντοράντο» της «πράσινης ανάπτυξης» λειτούργησε ως βαλβίδα αποσυμπίεσης για λιμνάζοντα κεφάλαια. Οι καπιταλιστές έριξαν τα κεφάλαιά τους στον κλάδο και, όπως συμβαίνει σε κάθε κλάδο της καπιταλιστικής οικονομίας, αυτό με τη σειρά του οδήγησε στην πτώση του ποσοστού κέρδους. Η συγκεντροποίηση κεφαλαίου που ακολουθεί δεν είναι απλά μια «τεχνική» διαδικασία εξαγορών ή συγχωνεύσεων, αλλά νόμος ανάπτυξης του καπιταλισμού, που οξύνει τις αντιφάσεις του. Τα εναπομείναντα μονοπώλια αποκτούν μεγαλύτερη δυνατότητα ελέγχου της αγοράς και η προσπάθειά τους να διατηρήσουν υψηλά το ποσοστό κέρδους μετακυλίει το «μάρμαρο» στον λαό, του οποίου το εισόδημα «ροκανίζεται» από τους λογαριασμούς του ρεύματος.

Σύμφωνα με την τριμηνιαία έκθεση (α' τρίμηνο του 2025) της Γενικής Διεύθυνσης Ενέργειας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η μέση χονδρική τιμή στην Ελλάδα διαμορφώθηκε στα 144,6 ευρώ ανά μεγαβατώρα, δηλαδή 44,6% υψηλότερη από τον μέσο ευρωπαϊκό όρο των 100 ευρώ ανά μεγαβατώρα, τιμή που με τη σειρά της συμπαρέσυρε και τη λιανική.

Σχόλια

• Δεν υπάρχουν σχόλια για αυτό το άρθρο.

Δεν σας επιτρέπεται η υποβολή σχολίων. Παρακαλούμε συνδεθείτε.

Προηγούμενο άρθρο

Μονόδρομος η πάλη ενάντια στην πολεμική εμπλοκή και η αλληλεγγύη

Επόμενο άρθρο

Σιχαμένα καλοταϊσμένα κομάντο της κακιάς ώρας