Με αφορμή τα 35 χρόνια από τον θάνατο του ποιητή μας, Γιάννη Ρίτσου

Το ημερολόγιο γράφει 11 Νοεμβρίου, έτος 1990. Πεθαίνει ο δικός μας ποιητής, ο μεγάλος κομμουνιστής ποιητής Γιάννης Ρίτσος.  

Με αφορμή τη συμπλήρωση 35 χρόνων από τον θάνατό του μνημονεύουμε τον ποιητή μας «που κοιτούσε τόσο οικεία τα απόμακρα κ' εξοφλούσε με το χρυσάφι των άστρων, που άλλωστε δεν είταν και δικό του, τα άγνωστα ακόμη χρέη ανθρώπων και αιώνων». Τον σύντροφο μας που από την «πληγή του κοίταξε του κόσμου την πληγή» και από τα 25 κιόλας χρόνια του έδεσε τη ζωή, το έργο του και την πορεία του με το ΚΚΕ. Για αυτό και οι μόνες του περγαμηνές ήταν «τρεις λέξεις: Μακρόνησος, Γυάρος, Λέρος». Τον δημιουργό που ήταν πάντα «παρών στο πρώτο κάλεσμα της εποχής του...» και κατάφερε με την ποίησή του που έμεινε ανέγγιχτη από τον χρόνο να δώσει απάντηση σε ό, τι μας ανησυχεί ή μας κλονίζει αποκαλύπτοντας μας τελικά μια διέξοδο για τα ανθρώπινα βάσανα.

Τιμώντας τον ποιητή, το 902.gr δημοσιεύει αποσπάσματα από την συζήτηση του Γιάννη Ρίτσου με το προσωπικό του «Ριζοσπάστη», το 1987.

Ενιωσα την πρώτη βαθιά συγκίνηση της επαφής μου με τον κόσμο, με το «Ριζοσπάστη»

«Η συνεργασία με το "Ριζοσπάστη" εδώ και πάρα πολλά χρόνια, από το '32, το '33, το '34, ήταν πάντα συντροφική, πάντα θετική. Πολλά από τα ποιήματά μου δημοσιεύτηκαν πρώτα σ' αυτόν. Οπως το «Γράμματα από το μέτωπο» και τα «Γράμματα για το μέτωπο». Και, μάλιστα, οι σύντροφοι τότε, επειδή δεν είχα βγάλει ακόμη βιβλίο, τα έκοβαν, τα αποστήθιζαν και τα διάβαζαν σε διάφορες συγκεντρώσεις που έκαναν. Κι εγώ ένιωσα την πρώτη βαθιά συγκίνηση της επαφής μου με τον κόσμο, με το "Ριζοσπάστη".

Οσο για τα χέρια, αυτό ήταν αλήθεια. Αγαπούσα πάρα πολύ την εργατική τάξη, γιατί πίστευα πως είναι η βασική κινητήρια δύναμη της ιστορίας, και ήθελα πάρα πολύ να είμαι εργάτης. Εγώ, δυστυχώς, καταγόμουνα από μια οικογένεια μεγάλων γαιοκτημόνων, και είχα ένα συναίσθημα ενοχής που δεν ήταν και μένα η καταγωγή μου τόσο απλή, τόσο αγνή, τόσο γνήσια. Δεν μ' άρεσε να συνεργάζομαι τόσο με τους συναδέλφους μου τους καλλιτέχνες, γιατί τους καταλόγιζα πολλά ελαττώματα - ίσως και πολλά απ' αυτά που κι εγώ ο ίδιος έχω - και εύρισκα πάντα τη συνεργασία μου με τον εργατικό κόσμο πολύ πιο ουσιαστική και πιο δυνατή. Εκείνα τα χρόνια οι εργάτες φορούσαν τραγιάσκες. Λοιπόν όλοι εμείς οι διανοούμενοι που λεγόμαστε προοδευτικοί - σε ποιο βαθμό δεν ξέρω - θέλαμε να μοιάσουμε στους εργάτες και φορούσαμε και μεις τραγιάσκα. Και καλά το κεφάλι μπορούσαμε να το κρύψουμε κάτω από μια σκέπη ομαδική - σύμβολο της εργατικής τάξης. Αλλά τα χέρια δεν μπορούσαμε. Κι όταν παρακολουθούσα κάποιες ομάδες στην Καισαριανή, στου Ζωγράφου (τότε που κυνηγιόταν ο "Ριζοσπάστης" και βγαίναμε συνεργεία και πουλούσαμε και μας κυνηγούσαν στο δρόμο) ντρεπόμουνα που είχα λεπτά χέρια - ενώ τα εργατικά χέρια ήταν αδρά, κατεργασμένα με τους ρόζους γεμάτα εμπιστοσύνη στον άνθρωπο, κι ευχόμουν να είχα τέτοια χέρια.

Αλλά με το πέρασμα του χρόνου κατάλαβα ότι κάποτε, κρατώντας όχι μονάχα τον κασμά, όχι μονάχα τα σίδερα, μα και μια πένα, μπορείς να κάνεις τη δουλιά ενός αληθινού εργάτη. Και μάλιστα μια δουλιά τόσο υπεύθυνη, που να αντιπροσωπεύει την εργατική τάξη ολόκληρη - όχι με τη στενή έννοια, αλλά με την έννοια του κάθε εργαζόμενου ανθρώπου...

Γιατί έγινα κομμουνιστής;

Γιατί έγινα κομμουνιστής; Για ό,τι γίναμε όλοι μας. Γιατί διαπιστώσαμε ότι υπάρχει αδικία, εκμετάλλευση, γιατί υπάρχει καταπίεση και σαν άνθρωποι αντιστεκόμαστε σε αυτό. Και ύστερα οργανωθήκαμε όλοι εμείς οι αδικημένοι, οι καταπιεσμένοι, ενωθήκαμε με το ανθρώπινο όνειρο να φτιάξουμε μια καλύτερη ζωή για όλους τους ανθρώπους. Οχι μονάχα για εμάς. Γιατί εμείς αυτά που φτιάχνουμε μπορεί να μην τα χαρούμε κιόλας. Αλλά έχουμε τη χαρά ότι κάποτε θα τα χαρούν κάποιοι. Γι' αυτό έγινα. Οπως γινήκατε όλοι σας. Οπως γινήκαμε όλοι μας.

Γιατί έμεινα; Θα μπορούσε κανένας από τη στιγμή που ονειρεύτηκε έναν κόσμο καλύτερο κι απ' τη στιγμή που δούλεψε γι' αυτόν τον κόσμο, με όσες δυνάμεις είχε - μικρές, μεγάλες ή μέτριες - θα μπορούσε ποτέ να εγκαταλείψει; Θα ήταν σαν να εγκατέλειπε τον καλύτερό του εαυτό. Μπορούσε ποτέ, από φόβο ή από πόνο να σταματήσει; Εχουμε ανθρώπους, που κάποτε αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν. Ανθρωποι είναι. Ανθρώπινο είναι. Ωστόσο έμειναν πιστοί. Κι αγάλλονται όταν θυμούνται ότι κι αυτοί πρόσφεραν ένα τόσο δα χαλικάκι, σ' αυτό το οικοδόμημα που ετοιμάζουμε. Το να έφευγα από τον κομμουνισμό, ήταν σαν να έφευγα από την πατρίδα μου, σαν να έφευγα από τη ζωή, σαν να έφευγα απ' τον κόσμο. Σαν να μην ήμουνα τίποτε πια. Γιατί, αν εσείς λέτε ότι εσείς μου χρωστάτε κάτι, ότι σας έδωσα κάτι, ότι είμαι κι εγώ ένας από τους οργανωτές του κοινωνικού συναισθήματος (εάν και όποιος τέλος πάντων), εγώ σας χρωστώ πολύ περισσότερα. Τα δικά σας βιώματα, οι δικές σας εμπειρίες, η δική σας συντροφικότητα σε κρίσιμες στιγμές, στη Μακρόνησο, στη Γυάρο, στη Λέρο, με στήριξαν...

Είναι, λοιπόν, όχι σαν να εγκαταλείπω εσάς πια. Είναι σαν να εγκαταλείπω τον εαυτό μου. Δε θα μπορούσε να γίνει. Δεν μπορώ να σκεφτώ τον εαυτό μου μακριά από σας. Γιατί σας χρωστάω πάρα πολλά σύντροφοι.

Με την πείρα σας, με τους αγώνες σας, με το κλάμα σας, με την αγάπη που μου δείξατε, μου δώσατε πολλά. Πολλές φορές δεν με είχατε διαβάσει, ή δεν καταλαβαίνατε, απλώς ακούγατε το όνομα Ρίτσος και λέγατε «είναι δικός μας» κι αυτό σας έφτανε. Και μένα μου έφτανε. Δεν χρειαζόμουν κανένα εγκώμιο, ούτε να μου φέρνουν χρυσές πλάκες, για να με τιμήσουν. Οχι. Λέγατε: Ο Ρίτσος είναι δικός μας. Για μένα ήταν η μεγαλύτερη συντροφιά κι η μεγαλύτερη αξία. Το μεγαλύτερο βραβείο που δέχτηκα στη ζωή μου, ήταν η αγάπη σας. Η αγάπη του κόσμου.

Σχόλια

• Δεν υπάρχουν σχόλια για αυτό το άρθρο.

Δεν σας επιτρέπεται η υποβολή σχολίων. Παρακαλούμε συνδεθείτε.

Προηγούμενο άρθρο

Tech Talent School 2.0 στη Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Βέροιας

Επόμενο άρθρο

"ΚΑΤΑ ΦΑΝΤΑΣΙΑΝ ΑΣΘΕΝΗΣ" ΑΠΟ ΤΟ ΔΗΠΕΘΕ